“2024’te Küresel Talep Hızlanacak, İhracatımız Artacak”
Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer BOLAT, 2024 İhracat Vizyonu ve Yeni Fırsatlar Paneli’nde yaptığı konuşmasında, 2024 ortalarından itibaren küresel talebin artışa geçeceğini ve bu durumun Türkiye’nin ihracatına olumlu etkiler yapacağını söyledi.
Türkiye’nin mal ve hizmet ihracatında oldukça iyi gittiğini sözlerine ekleyen Bakan BOLAT, küresel talebin 2024 ortalarında hızlanacağını belirtti.
Güçlü doların ithalattaki dolar ağırlığı nedeniyle dış ticareti olumsuz etkilediğini söyleyen BOLAT, euro/dolar paritesinin 1,10 seviyelerinde olmasının Türkiye ticareti için iyi bir seviye olduğunu dile getirdi. Avrupa’da yaşanan daralmanın talebi büyük ölçüde durdurduğunu ifade eden BOLAT, “Ama biz ümitliyiz. Hiçbir zaman ekonomiler hep kötüye gitmez. Bir yatay seyir olur, sonra yön değiştirir. Ben 2024 yılının ortalarında küresel talebin hızlanacağını düşünüyorum. Bu da ihracata olumlu etki yapacaktır,” dedi.
“Tam Üyelik Müzakerelerinin Yakın Vadede Başlamasını Beklemiyorum”
Türkiye’nin Avrupa Birliği ile sürecinin 60 yılı aştığını ve bu süreçte birçok sözlerin verilip anlaşmalar yapıldığını anlatan Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer BOLAT, ancak AB tarafının hiçbir sözünü yerine getirmediğini dile getirdi. BOLAT, şunları söyledi;
“Eğer AB’de politik irade olsaydı, bu işler başarılırdı. AB-Türkiye ticaretinde çok dengeli bir yapı var ve biz onların 7’nci dış ticaret partneriyiz. Gözden çıkarılabilecek bir ülke değiliz. Brüksel’de yaptığımız toplantıda tüm bunları anlattık. Son seçimlerden sonra AB tarafından Türkiye ile ekonomi ve ticari ilişkileri geliştirme arzusu olduğunu görüyoruz. Vize sorununda kolaylaştırmaya yönelik çalışmalara başladıklarını ifade ettiler. Taşımacılık limitleri konusunda sorunlu ülkeler için tavsiyeleri oldu. Türkiye ile ilişkileri yumuşatma iradesi görüyoruz. Gazze’de yaşananlara karşı İslam dünyasının haklı tepkisi ve onların vurdumduymaz çifte standartlı politikaları yeni siyasi gerginliklere yol açmadığı takdirde, siyasi ve ekonomi düzleminde çalışma için AB ile ilişki başladı. Ama biz Gümrük Birliği’nin sorunlarının çözülmesini istiyoruz. Hizmet sektörünün önünün açılmasını istiyoruz. Tam üyelik müzakerelerinin hızlandırılacağı ya da başlayacağı gibi bir gelişmeyi yakın vadede beklemiyorum. İsveç Protokolü olumlu katkı yapar ama ne kadar yapar göreceğiz.”
Suudi Arabistan ile STA İmzalama Niyeti
İhracatta kendisinden önceki bakanlar döneminde koyulan hedef ve stratejilerin takipçisi olduklarını söyleyen Bakan BOLAT, uzak ülkeler, Afrika ve İslam ülkelerine yönelik çalışmaların sürdüğünü belirtti. İslam ülkeleriyle son dönemde yapılan serbest ticaret anlaşmaları kapsamında Birleşik Arap Emirlikleri anlaşmasının yürürlüğe girdiğini belirten BOLAT, Katar ile STA’nın yılsonuna kadar Meclis’ten onay çıkarsa devreye gireceğini, Suudi Arabistan’ın ise STA yapma niyeti olduğunu vurguladı. Uzak Doğu ülkeleriyle de planları olduğunu, ancak temkinli olduklarını kaydetti.
E-ihracatın artırılmasına ilişkin çok önemli adımlar attıklarını ve toplam ihracat içindeki payını 2028 sonunda yüzde 10’a çıkarmayı hedeflediklerini kaydeden Bakan BOLAT, “8 Kasım’da Türkiye e-ihracat Zirvesi yapacağız. Zirveyi Ticaret Bakanlığı düzenliyor. Ayrıca Türkiye e-ihracat platformunu hazırladık. Özel sektörün iki çatı kuruluşuyla görüşüyoruz ve ortak şirket kurulumuyla beraber platformu devreye alıp yol gösterici olacağız. Desteklerin içine e-Turquality’yi de aldık,” dedi.
“Vize Muafiyeti Hakkımızın Sonuna Kadar Peşindeyiz”
Bakan BOLAT, gelişmiş ülkelerin gümrük engelleri veya teknik engellerle gelişmekte olan ülkelerin pazardan pay kapmasını engellediğini, engelleyemediği durumlarda da devreye vizenin girdiğini belirterek, şöyle devam etti;
“Bir gerçek daha var. Batı dünyasında 90’da komünizm yıkıldıktan sonra kökten dincilikle mücadele adı altında İslam düşmanlığı siyasetçiler ve medyacılar eliyle yayıldı. Vize engelleri de daha çok İslam ülkeleri vatandaşlarına çıkarılıyor. Eğer AB iddia ettiği gibi bir hukuk devleti ise, uluslararası kurallar çerçevesinde bizim 1 Aralık 1986’da vize serbestisini kazanmamız gerekirdi. 2016’da Göç ve Vize Protokolü imzalandı ve kriterler yerine getirilirse serbestlik sağlanacaktı. Buna da uymadılar. Suriye ve diğer Afrika’dan yoğun göç yükünü Türkiye çekti. Orada da sözlerini tutmadılar. Biz ihracatçıya yeşil pasaport uygulaması başlattık. 36 bin ihracatçıda yeşil pasaport var. Ama haklarımızın takipçisiyiz. Asla vize muafiyeti hakkımızdan vazgeçmedik, sonuna kadar peşindeyiz. Göç ve vize protokolünün de peşindeyiz. AB yetkilileriyle yumuşama döneminde bu konuyu ısrarla gündeme getiriyoruz. 8 Kasım’da genişleme raporunu bekliyoruz. Aralık ayındaki zirvede de AB ülkeleri liderleri, rapordaki bilgilere göre Türkiye ile nasıl bir yol haritası izleyeceklerine karar verecekler.”
İsrail Hamas çatışmalarından ticaretin etkilenmemesinin mümkün olmadığını söyleyen BOLAT sözlerine, “Şu an değerlendirme yapmak için erken. Hadisenin ne kadar uzayacağına bağlı. İnsan olarak, tarihi, dini, kültürel bağları olan ülke olarak akan kanın bir an önce durması için var gücümüzle çalışıyoruz. Cumhurbaşkanımız mesaisini bu konuya harcıyor. Gazze’nin korunması, uluslararası koruma altına alınması, sivil halkın korunması çok önemli. Batı dünyası her zaman olduğu gibi bu olayda da sınıfta kaldı. İnsanlık gereği, uluslararası hukuk gereği bir politika izleyemediler. Yine taraf tutuyorlar. Bizim tarafımız ülke olarak, millet olarak belli. Filistin davasının yanındayız. Başkenti doğu Kudüs olan Gazze ve Batı Şeria’yı kapsayacak şekilde olması politikamıza aynen devam edeceğiz. Tüm İslam ülkelerini bu konuda birleştirmeye, diğer ülkelerin de katılmasını sağlamaya çalışıyoruz,” şeklinde devam etti.
2024 Bütçesinde İhracat Destekleri Yüzde 100’den Daha Fazla Artırılacak
Bakan Ömer BOLAT, “2024 bütçesinde ihracat destekleri yüzde 100’den daha fazla artırılacak. Bu şu anlama geliyor; 20 milyar liranın üzerinde bir ihracat desteğini ihracatımızı artırmak için sizlerin istifadesine sunacağız,” dedi.
Kovid-19 salgını sürecinin dünya ekonomisinde olumsuz etkilere yol açtığını, insanların satın alma gücünün düştüğünü ifade eden BOLAT, Türkiye için ekonomik açıdan çok önemli olan Rusya ve Ukrayna’nın 1,5 yıldan fazla süren savaşının da enerji ve gıda piyasalarında değişimlere neden olduğunu dile getirdi.
6 Şubat’ta yaşanan Kahramanmaraş merkezli depremlerin ekonomi üzerindeki etkisine de işaret eden BOLAT, bütün bu olumsuz şartlara rağmen Türkiye ekonomisinin büyüdüğünü, istihdam, sanayi üretimi ve ihracatta artışların sürdüğünü bildirdi.
Bakan BOLAT AB’nin bu yılın ilk yarısında büyüyemediğine dikkati çekerek, “Bizim ihracatımızın yaklaşık yarısı AB’ye gidiyor. Talep daralmasına rağmen ihracatımızda Temmuz ve Ağustos aylarında son 100 yılın en yüksek rakamlarını elde ettik. Ocak-Ağustos dönemlerinde 165 milyar dolarlık ihracata ulaştık. Bu rakam aşağı yukarı geçen yılla aynı rakamlar. Burada diyebilirsiniz ki ‘artış yok’ ama şunu görelim; dünyada ihracatta yüzde 2’ye varan gerileme var. İş dünyasında emtia fiyatlarındaki düşmeyi görüyorsunuz. Dünya ihracatındaki daralmayı hissediyorsunuz. Biz buna rağmen aynı seviyeyi koruduk,” dedi.
Türkiye’nin, milli gelirinin üçte ikisi kadar dış ticaret yapabilen dışa açık bir ekonomi olduğunu, sadece mal değil hizmet ihracatında da başarılı olduğunu belirten BOLAT, olumlu ticari göstergeleri gelecek süreçte daha da ileriye götürmeyi amaçladıklarını söyledi.
“Finansman İmkânlarını Genişletmek İçin Azami Gayret Sarf Ediyoruz”
Bakan BOLAT, ekonomide 3 yıllık yol haritasını ortaya koyan Orta Vadeli Program’ın (OVP) açıklandığını hatırlatarak şöyle konuştu;
“Bu yol haritasında her kesim için durum tespiti, hedefler ve reformlar yer almakta. Bu programın birinci hedefi, enflasyonla mücadele ve kalıcı fiyat istikrarını sağlamaktır. Bunun için de para, döviz ve maliye politikalarında finansal istikrarı sağlamaya yönelik, yatırım, istihdam, üretim ve ihracatı önceleyen, halkımız için refahı ve sosyal adaleti artırmayı hedefleyen hedefler yer almaktadır.”
OVP’de 2023 yılı sonunda 255 milyar dolar, 2026 yılında ise 302 milyar dolarlık ihracat hedefi konulduğuna işaret eden BOLAT, burada finansman imkânlarını genişletmek için azami gayret sarf ettiklerini dile getirdi. Eximbank vasıtasıyla ihracatçılara 2024 bütçesinde ihracat desteklerinin yüzde 100’den daha fazla artırılacağını kaydetti. BOLAT, “Bu şu anlama geliyor; inşallah 20 milyar liranın üzerinde bir ihracat desteğini ihracatımızı artırmak için sizlerin istifadesine sunacağız. Bu dönem sloganımız, ‘Tek yol ihracat yapmak, döviz gelirlerimizi artırmak’ diyoruz,” dedi.
Diğer taraftan ithalatta da üreticiler ve sanayiciler için uygun şartları oluşturacaklarını dile getiren BOLAT, Türkiye’nin bir ithalat cenneti haline gelmesini engelleyeceklerini belirterek, Dünya Ticaret Örgütü kuralları ne öngörüyorsa, başka ülkeler ne yapıyorsa aynı işlemleri hayata geçirdiklerini söyledi.
“Ticaret Erbabının, Esnaf ve Sanatkârların Her Zaman Yanındayız”
“Şu anda 65 ürün grubunda damping ve sübvansiyonlu ithalatlara karşı tedbirlerimiz var. 9 ürün grubunda korunma tedbirleri, 148 ürün grubunda gözetim uygulamalarımız var. Güvensiz ürünlerin ithalatına karşı da Tarex sistemi ile yapay zeka desteğiyle gümrüklerde koruma yapıyoruz.”
Dürüst ticaret erbabının, esnaf ve sanatkârların her zaman yanında yer almaya devam edeceklerini belirten BOLAT sözlerine, “Kovid-19 pandemisi geldiğinden bu yana çeşitli sektörlerde piyasa bozucu ya da haksız ticaret uygulamalarını maalesef görüyoruz. Bu da enflasyonun artmasında önemli bir olumsuzluk meydana getirdi. Bu noktada da biz bakanlık olarak haksız piyasa düzenleme kurulu marifetiyle vatandaşlarımızın mağdur edilmemesi için gayret ediyoruz. Özellikle otomotiv sektöründeki 2,5 yıldır devam eden piyasa bozucu işlemleri kararlı bir şekilde aldığımız tedbirlerle yüzde 90’dan fazla düzelttik; toparladık. Stoklar ortaya çıkmaya başladı ve bu noktada ikinci el piyasasında yapılan çeşitli spekülatif satışlar da son buldu. Bugün Mart ayının rakamlarıyla ikinci el piyasasında araç satışı mümkün hale geldi. Yüzde 10’dan fazla piyasada araç satışlarında düşme başarıldı. Emlak sektöründe de köpüğü büyük ölçüde ortadan kaldırdık. Son çıkardığımız yönetmelik değişikliğiyle ilan sitelerinde spekülatif amaçlı fiyat şişirme amacıyla verilen sahte ilanların da müeyyideyle engelleneceğini ilan ettik. Bu noktada ciddi bir gerileme sağlanmış oldu. Diğer taraftan gıda ve marketler sektöründe de yoğun denetimler yapıyoruz,” şeklinde devam etti.
BOLAT, yüksek ve orta yüksek teknolojili ürünlerin toplam ihracat içindeki payını yüzde 36’ya kadar getirdiklerini, bunu 2028’e kadar yüzde 50’ye çıkarmayı, Kobi’lerin ihracattaki payını da yüzde 26’dan yüzde 40’a yükseltmeyi hedeflediklerini ifade etti.
