Alüminyuma Küresel ve Türkiye Bakışı
Dergimizin yazarlarından Rasim ERDOĞAN, bu sayımızda dünyada ve Türkiye’de alüminyum sektörünü değerlendirerek PMS Alüminyum hakkında bilgiler verdi.
Alüminyum değer zincirinde sekil vermekten başlayıp tüm zincire yaklaşık 32 yıldır değer katmaya devam ediyorum. Alüminyum sektörü, dünyada olduğu gibi ülkemizde de gelişen ve büyüyen bir sektör haline geldi. Alüminyumun teknik ve yapısal özelliği bu sektörde gelişmelerin yolunu açtı ve kullanım alanlarında geniş bir yelpazede yerini buldu. Alüminyum yolculuğunda bana da bu gelişim içinde uygulama imkânı sağladı. Konuyu PMS Alüminyum hakkında verdiğim bilgilerle örneklendirmek isterim.
Bursa’da yer alan PMS Alüminyum tesisi; ekstrüzyon profil, yassı tesisi ve solar üretimi ile yıllık 60.000 ton nihai ürün üreten bir kapasiteye sahip bulunuyor. 485 kişilik istihdam sağlayan firmada çalışanların 90’ı beyaz yaka grubundan oluşuyor. Alüminyum prosesini sıvı metalden başlayıp ekstrüzyon ve yassı ürüne dönüştürülerek üretiliyor. Ürüne ilave olarak yüzey işleme operasyonları yapılarak değer katılıyor. Ekstrüzyon ürünlerinde 6xxx, 1xxx serisi alaşımlardan üretim yapan PMS Alüminyum; otomotiv, savunma sanayi başta olmak üzere beyaz ve kahverengi eşya, enerji sektörü, metro ve tramvay sektörüne hizmet veriyor. Yassı alüminyum ürünlerinde endüstriyel ürünler başta olmak üzere otomotiv, inşaat sektörü, taşımacılık, boyalı ürünler pazarı, dayanıklı eşya sektörü ile birçok alanda yarı mamul olarak rulo, tabaka ve şerit ürünler üretiyor. Bu grubun alaşımları 1xxx, 3xxx, 4xxx, 5xxx serisi alaşımlar olarak tanımlanıyor. 4xxx serisi alaşımlar yassı alüminyum üretiminde pek yer almasa da pandemi süresince müşteri isteğine göre yeni ürün denemelerinde başarılı sonuçlar aldı. Proses sürdürülebilirliğini sağlayarak ihracat yelpazesine bu alaşımı da ekledi. PMS Alüminyum, yassı tesisi makine parkurunda döküm makine gruplarında farklı merdane çap özelliğinde oluşturulması derin çekilebilir malzeme özelliğine olumlu katkı sağladı.
PMS Alüminyum yapılandırılması aile şirketi mantığında olması, şirketin yönetilmesinde bazı avantajları beraberinde getiriyor. Müşteri talep ve beklentilerinde bu yönetim modeli müşteri tarafında çabuk tepki süresi, hızlı çözümler, yakın ilişki modeli gibi özellikleri ile öne çıkıyor. Firmanın 30 yıllık deneyime sahip olması yeni model ve tasarımlarda verimli çözümlerle öne çıkıyor. Projelere teknik destek verebilme özelliği ile müşteri tarafında olumlu davranış modeli sağlıyor. Müşteriye özel çözümler üretiliyor. Teknik servis hizmeti vererek satış sonrası optimal müşteri çözümleri oluşturuyor. Müşteri talep ve beklentilerine uygun proses iyileştirme yaparak, sürdürülebilir kalitesini destekliyor.
PMS Alüminyum’un öncelikli kriterleri arasında, çözüm ortaklarını seçerken maliyetten önce istenilen kalitenin devamlılığı yer alıyor. Teknik konulardan sonra maliyet analizi yapılıyor, beklenen kaliteyi en düşük maliyetle tedarik etmek hedefle niyor. Ürün kalitesine olumsuz etki yapabilecek hiçbir tedariki değerlendirmiyor. PMS Alüminyum’un öncelikli hedefi müşteri memnuniyetini sağlayacak sürdürülebilir bir kalitede ürün üretmektir. Tedarikçileriyle beraber gelişmeyi ve büyümeyi vizyon olarak kabul ederek çalışmalarını sürdürüyor.
PMS Alüminyum, dünyayı direk etkileyen pandemi sürecinde kurulu kapasitesinin yüzde 40’ına kadar bir düşüşle karşılaştı. Bu dönemi fırsata dönüştürerek, biraz da koşulların getirdiği sonuç olarak, yeni model, tasarım ve yeni ürün deneme sürecini önceliklendirdi. Bu dönemde en önemli paydaşı olarak gördüğü çalışanlarında herhangi bir değişikliğe gitmeden mevcut kadrosunu korumaya çalıştı. Bu süreç iyileştirme, geliştirme süreci olarak yeni ürün çalışmalarına pozitif katkı verdi.
PMS Alüminyum, ekstrüzyon ve yassı ürünlerinde üretimin yaklaşık yüzde 65’lik kısmını ihraç ediyor. Temel ihracat bağlantıları Avrupa ülkeleri başta olmak üzere, Afrika, Ortadoğu ve ABD kıtasından oluşuyor. Ürün siparişleri uzun dönemli kontratlar olduğu gibi spot satışlar şeklinde de yapılıyor. Spot üretimlere uygun esnek planlama özelliği, müşteri taleplerine olumlu yansıyor.
2021 yılı ilk 6 ayı alüminyum üretici ve satıcıları için olumlu geçti. PMS Alüminyum, pazar koşullarının getirdiği talep artışı ve uygun fiyatlandırmalarla bu dönemi başarıyla tamamladı. İç piyasa ve ihracat talepleriyle makine doluluğunu yüzde 100 kapasitelere yükseltti. Mevcut sipariş doluluğu açısından bakıldığında, ilerleyen dönemde de hem ekstrüzyon hem de yassı mamul ürünlerde aynı performans gerçekleşeceği öngörülüyor. PMS Alüminyum’un pandemi sürecinde aldığı yeni yatırım kararı, ilerleyen aylarda yatırım realizasyonu ve kapasite artışı olarak kendini gösterecek.
PMS Alüminyum’un Bursa TEKNOSAB bölgesinde tahsisini yaptığı 108.000 metrekare’lik yeni sanayi arsasında planladığı yeni yatırımın 2022 yılı içinde devreye alınması planlanıyor. PMS Alüminyum açısından gelecek yıl, yatırımın üretime dönüşeceği bir yıl olacak. 1. ve 2. faz yatırımını 54.000 metrekare’lik alanda gerçekleştirmiş olacak. Tesis yatırımları tamamlandığında, 50.000 ton/yıl kapasiteli yeni biyet dökümhanesi, 35.000 ton/yıl nihai ekstrüzyon profil üreten ilave kapasiteye sahip olacak.
PMS Alüminyum’un TEKNOSAB bölgesindeki yatırım önceliğimizde otomotiv sektörü ve raylı sistemler öne çıkıyor. Yüksek teknoloji ürünlerin sanayi bölgesi olarak planlanan bu alanda, katma değerli ürünlere yönelecek. Bu sanayi bölgesinde uzun yıllardır hizmet verdiği otomobil, otobüs, minibüs ve ağır tonajlı araçlar üreten fabrikalara, OEM ve after market olarak hizmet vermeye devam edecek. PMS Alüminyum, elektrikli araç üretimlerinde yassı ve ekstrüzyon ürünü olarak hizmet vermeyi hedefliyor. İkinci hizmet vereceği sektör ise tren ve raylı sistemler olacak. Bu hedef doğrultusunda ilgili kuruluşlarla prototype çalışmalarını tamamlamış bulunuyor.
Şimdi de alüminyumun dünyadaki ve Türkiye’deki yerine göz atalım. Dünya alüminyum talebi güçlü bir artış göstererek her yıl olduğu gibi bu yılda devam ederken, alüminyuma olan talep 20 yılda ortalama yüzde 5,4 artış gösterdi. Covid-19 ‘un etkilerine rağmen alüminyumda talep artışı yüzde 2,6 oldu ve 65,3 milyon ton olarak gerçekleşmişti. Geri dönüşümden gelen payı da ilave ettiğimizde bu rakam 98 milyon ton’a çıktı. Çin, küresel birincil alüminyum üretiminin yüzde 57’sini gerçekleştiriyor. Alüminyum talep artışının 2050 yılına kadar birincil alüminyumda 100 milyon ton’un üzerine çıkacağı bekleniyor. Ulaşım sektörünün bu talep artışında en büyük payı alacağı öngörülüyor.
Türk alüminyum sektörü, son 10 yılda yüzde 10 oranında büyüme sağlayarak yüzde 35’lik bir payla demir ve demir dışı metaller sektör ihracatında ilk sıralarda yer alıyor. Alüminyum sektörünün 2020 yılı ihracatı toplamda 880 bin ton karşılığı 3,0 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. İhracatın yüzde 58‘i AB ülkelerine yapıldı. 2025 yılı ihracat bedeli 5,0 milyar dolar olarak öngörülüyor. Türkiye’nin alüminyum tüketimi her geçen yıl artarak devam etse de bu artış gelişmiş ülkeler ile karşılaştırdığında düşük seviyede kalıyor.
Türkiye ihracatını Almanya başta olmak üzere ABD, Birleşik Krallık, Ortadoğu ülkelerine gerçekleştiriyor. Alüminyum ihracatında 2020 yılında 213 milyon dolar ile Almanya’ya çubuk, profil, 107 milyon dolar ile Irak’a alüminyum saç levha ve 84 milyon dolar ile Almanya’ya alüminyum mutfak eşya ürünleri ihraç edildi.
Türkiye alüminyum yarı mamul ve mamul ürünlerde cazibe merkezliğini sürdürüyor. AB ülkelerin Çin ‘e uyguladığı antidamping uygulamaları Türkiye’yi bölgesel bir üretim ve yatırım merkezine dönüştürebilir. Türkiye’nin uygulayacağı politikalar ve sinerjilerle alüminyum sektörü ciddi sıçramalara bu dönemde ulaşabilir.
Alüminyum ekstrüzyon ürünlerde 2020 verilerine göre, Türkiye AB’ye en fazla ihracat yapan ülke oldu. Alüminyum ihracatında istikrarlı bir şekilde büyüme sağlandı. Türkiye’nin alüminyum yarı mamul ve mamul ihracatı, pandemi sürecinin olumsuz etkisine rağmen Ocak 2021’de geçen yıla göre yüzde 12,5 artarak 84.500 ton/ay seviyesine ulaştı. 2020 yılı alüminyum ithalatımız, 2019 yılına göre yüzde 6,3 oranda azalarak 3,4 milyar dolar seviyesine geriledi.
Türk alüminyum sektörünün ihtiyacı olan birincil ham madde yüzde 90 oranında dışa bağımlıdır. 2020 yılı içinde 1,2 milyon ton birincil alüminyum ithalatına 2,1 milyar dolar ödenmiştir. Türkiye’nin birincil alüminyum üretim tesisi Seydişehir Alüminyum’un yıllık kapasitesi 82 bin ton’dur. Bu miktar alüminyum birincil tedarikinde gerçekleşen değerin çok altında kalıyor. Ham madde ihtiyacının ithalatla karşılanacağı görülüyor. Ülkemizde enerji maliyetlerinin yüksekliği, yeterli rezervin olmaması bu öngörüyü doğruluyor.
Son Söz
- Türkiye’nin gelecekte hazırlıklı olması gereken ve önlem alması gereken en önemli konulardan biri ‘’sıfır net karbon salınımı’’ üzerine firmaları hazırlamak olmalıdır.
- Önümüzdeki dönemde çevre kirliliği ve buna yönelik uygulanacak uluslararası yaptırımlar sektöre ek maliyet oluşturarak, sektörün performansını olumsuz etkileyebilecektir.
- AB, önümüzdeki dönemde ve 30 yıl içerisinde sınırda karbon vergisi planlamaktadır. Bu konu, Türkiye’yi alüminyum ihracatında olumsuz etkileyebilir.
- Geri dönüşümlü malzeme kullanımı da firmaların dikkate alması gereken önemli bir konu olarak değerlendirilmelidir. Geri dönüşümcülerin bir çatı altında toplanması ve verimliliklerinin artırılması bir politika olarak düşünülebilir.
Sektör temsilcilerinin 2022 yılında üretim ve yatırımlarının başarılı geçmesini, yatırımların ülke ekonomisine ve gençlerimizin istihdamına katkı sağlamasını temenni ederim.
Global and Turkish Perspectives on Aluminum
Rasim ERDOĞAN, one of the authors of our magazine, evaluated the aluminum industry in the world and in Turkey, and gave information about PMS Aluminum in this issue.
