metin yilmaz

Alüminyum Hakkında Bilmediklerimiz

Alüminyum günlük hayatımız içinde entegre olmuş durumdadır. Kullandığımız cep telefonları, laptoplar, birçok mutfak eşyası ve elektronik cihazlar, bindiğimiz uçaklar, gemiler, vagonlar, otobüsler, otomobiller, meşrubat kutuları, pencereler, kapılar, gıda folyoları, ilaç kutuları alüminyumdan yapılmıştır.

 

 

 

metin yilmaz 01

9000 yıldır kullanılan bakır ile karşılaştırıldığında henüz 150 yıldır kullanılan alüminyum diğer metallerin arasında oldukça genç bir metaldir.

Bir zamanlar Alüminyum altın,  gümüş ve platin gibi kıymetli metallerin arasında yer almaktaydı. Günümüzde alüminyum üretiminde kullanılan Bayer ve Hell-Heroult metotlarının keşfinden önce Alüminyum çok az bulunan, çok zor üretilen, altın ve gümüşten daha pahalı bir metaldi. O yıllarda alüminyum “metallerin kralı” olarak anılırdı.

3. Nap olyon kıymetli misafirlerine sofrada alüminyum kaplarda alüminyum çatal bıçak ile yemek sunardı.

Altının kg fiyatı 664 $ iken alüminyum kg fiyatı 1200 $ civarındaydı. Ardından beş yıl içinde yeni üretim metotlarının keşfi ile

fiyatı % 97 düşüş gösterdi. 1895 yılı itibari ile kg 1.2 $ değerine düşmüştü. Düşünsenize o dönemlerde yastık altında alüminyum saklayanların halini!

İlk uçakların üretiminde alüminyumun katkısı oldukça yüksek olmuştur. Çünkü Wright kardeşler ürettikleri ilk uçaklarda birçok parçayı alüminyum kullanarak üretmiş ve özellikle o zamanlar çok ağır olan motorlarına hafifletilmesinde oldukça işlerine yaramıştır.

Bir ton alüminyum üretmek için yaklaşık 2 ton alümina (alüminyum oksit) gereklidir. Alümina, iki alüminyum elementi ile üç oksijen atomunun kimyasal bileşiminden oluşan bir seramiktir.

Alüminyum yer kabuğunda 3’üncü en çok bulunan element ve en çok bulunan metaldir.

Alüminyum demirden sonra dünyada en çok kullanılan metaldir. Yer kabuğunun yaklaşık % 8’i alüminyum elementinden oluşmaktadır. Alümina boksit cevherinden elde edilir.

O zam anlar çok kıymetli bir metal olması sebebiyle 1884 yılında Washington Anıtı’nın en tepesi alüminyum bir taç ile dekore edilmişti.

Dünyada alüminanın en çok bulunduğu üç ülke Gine, Avustralya ve Vietnam’dır.

Birincil alüminyumun en büyük üretici ülkesi Çin’dir. Tüm dünya da üretilen alüminyum miktarından fazlası Çin tarafından üretilmektedir.

Alüminyum elde edilmesi için alümina da bulunan oksijen atomu elektroliz yoluyla alüminyum atomundan ayrıştırılması yoluyla oluşur. Bu işlem için gerekli enerji miktarı oldukça fazla olup günümüzde 1 kg alüminyum üretmek için hücrelerin verimliliğine göre 12 ile 18 kWh arasında değişen bir değere sahiptir. Çelik üretimi için gerekli enerji miktarından yaklaşık üç kat daha fazla.

1886’dan bu yana üretilen alüminyumun yaklaşık % 75’i kadar bir miktar hala kullanım halindedir.

Türkiye’deki kullanım halindeki alüminyum miktarının 12 milyon tondan fazla olduğunu biliyor muydunuz?

Türkiye alüminyum üretiminde kullanılan birincil alüminyum hammaddesinin hemen hemen tamamının ithal edildiğini biliyor muydunuz?

Alüminyum % 100 oranında geri dönüşebilme yeteneğine sahip olup geri dönüşümü sorunsuz ve sonsuz kere geri dönüşebilir bir metaldir.

Alüminyumun kullanım sonrası geri kazanımı için gerekli olan enerji ilk elde edilmesi için gerekli enerjinin sadece % 5’i kadar azdır.

Dünyada üretilen alüminyumun yaklaşık üçte birinin geri dönüştürülmüş alüminyum olduğunu biliyor muydunuz?

Alüminyum meşrubat kutularında iki farklı alaşımın kullanıldığını biliyor muydunuz?

20 adet alüminyum meşrubat kutusunun geri kazanılması için gerekli enerjinin bir kutunun hammaddesinin elde edilme enerjisine eşit olduğunu biliyor muydunuz?

 

metin yilmaz 02

Toplanan alüminyum içecek kutuları veya diğer alüminyum parçalar oldukça değerli olup günümüzde kilogram fiyatı 3-5 TL’den alıcı bulmaktadır.

Geriye kazanılan her bir içecek kutusu için tasarruf edilen enerji bir televizyonu 3 saat kadar çalıştıracak güçtedir.

Alüminyum içecek kutularının raftan kullanılıp tekrar rafa gelmesi için geçen süre 60 günden azdır.

4x6 alüminyum meşrubat kutusu paketi 2 tonluk bir aracın ağırlığını taşıyabilecek mukavemete sahiptir.

Alüminyum para manyetiktir. Yani mıknatıs ile etkileşme göstermez.

Alüminyum civa ile yan yana geldiğinde okside olup korozyona uğramaktadır.

Safir ve yakut gibi birçok kıymetli taşın içeriği alüminyum bileşikleridir.

Alüminyum günümüzde birçok havai fişek, patlayıcı, bomba ve roket yakıtı üretiminde kullanılmakta olup bünyesinde oldukça yüksek bir enerji potansiyeli içermektedir.

Alüminyum elementi 270 den fazla mineralin içeriğinde mevcuttur.

Alüminyum kullanım halinde hemen hemen hiç saf olarak kullanılmayıp çoğu zaman alüminyum alaşımları şeklinde kullanılmaktadır.

En yaygın alüminyum alaşım elementleri; çinko, silisyum, bakır, magnezyum ve mangandır.

Alüminyumun ısı ve elektrik iletkenliği hemen hemen bakır kadar iyi olup, çelik kadar mukavemete sahip olmasına rağmen bakır ve çelikten yaklaşık üç kat daha hafiftir.

 

metin yilmaz 03

Hemen hemen bilinen hiçbir alüminyum tuzu toksik olmamalarına rağmen canlı organizmaların yapılarında yer almazlar.

Alüminyumun suda çözünmesi oldukça zor olması nedeniyle, korozyon ve oksidasyona karşı oldukça dirençlidir. Bu nedenle gıdaların korunmasında ve ambalajlanmasında oldukça yaygın olarak kullanılmaktadır.

Alüminyumun ışığı, oksijeni ve bakterileri geçirmeme özellikleri sayesinde ilaçların korunması ve ambalajlanması aşamasında da yaygın olarak kullanılmasını sağlamıştır.

Aynı zamanda yüksek korozyon direnci ve her türlü atmosfer koşuluna dayanabilmesi gibi özellikleri yanı sıra hafif olması nedeniyle uçakların üretiminde vazgeçilmez bir metaldir.

Alüminyum bilinen yaygın kullanım alanları yanı sıra, boya, ilaç, kozmetik gibi birçok sanayilerde katkı maddesi olarak kullanılmaktadır.

Alüminyum gün ışığının % 92’sini yansıtırken, kızıl ötesi ışınların % 98’ini yansıtmaktadır.

Alüminyum oldukça aktif bir element olması sebebi ile bileşiklerinin ergime sıcaklıkları oldukça yüksek olup, ayrıştırılmaları çok zordur. Bu nedenle doğada metalik halde bulunmaz.

Otomotiv sektöründe kullanılan alüminyum oranın 2025 yılına kadar iki katına çıkacağı tahmin edilmektedir.